Istnieją sporych rozmiarów stworzenia pokryte w całości sierścią, które z niezwykłą zwinnością przemierzają Pireneje, a czasami również niepirenejskie obszary, takie jak Zenouri w Kraju Basków czy jaskinie w Muskia i Mailuxe. Nazywane są one zwyczajowo "Basajaun" (w liczbie mnogiej "Basajaunak", forma żeńska "Basajere"), czyli władcy lasów.

Według dziennikarza Roberto Artetxaga, istnienie tych mitycznych stworzeń jest głęboko zakorzenione w tradycji baskijskiej, nazwa zaś jest bardzo sugestywna, ponieważ połączenie występujących w języku eskueriańskim słów "baso" (las, puszcza) i "jaun" (władca) daje Basajaun, czyli pana lasów i puszczy.

Według opisu, stworzenie obdarzone jest niesamowitą siłą fizyczną, wielką zwinnością i szybkością poruszania się, sporym wzrostem znacznie przewyższającym przeciętnego człowieka oraz w pełni antropomorficznymi cechami, pokryte jest długą sierścią, czasami w opisach występują także długie kły.

Wielu ludzi wierzyło, że te stworzenia potrafiły uprawiać pszenicę i że ludzie nauczyli się od nich jej uprawy i zbierania. Są również uznawani za pierwszych kowali i młynarzy, od których ludzie nauczyli się sztuki piłowania, budowy kół młyńskich i spawania metali. Basajaun jest również uznawany za ducha chroniącego stada, a jeszcze kilka lat temu baskijscy pasterze wierzyli, że gdy zwierzęta zaczęły dzwonić dzwoneczkami w tym samym czasie, znak to, że Basajaun był w pobliżu. Pasterze wierzyli i byli tego pewni, że ich stada nie zostaną zdziesiątkowane przez wilki.

Legenda i rzeczywistość zaczęły się wzajemnie przenikać, jednak M. J. Satrustegui stwierdza w swojej książce "Mitos y Creencias", że hodowcy z Valcarlos i Ondorrola byli w pełni przekonani o istnieniu tego stworzenia. Zapisał również świadectwo pewnego starszego człowieka, który opowiadał, że Basajaunak odwiedzali go w jego gospodarstwie, nie wiadomo jednak, po co. Nie zaglądali do niego już od dłuższego czasu. Inny świadek wspomniał o obserwacji młodego Basajaun wygrzewającego się na słońcu u wejścia do jaskini w Mailuxe, opisał również to stworzenie jako pokryte jasną sierścią.

Roberto Artetxaga i J. M. Satrustegui, artykuł opublikowany w 134. numerze nieistniejącego już czasopisma "Kanna"

Tłumaczenie na język angielski: Scott Corrales, Inexplicata

Tłumaczenie na język polski i opracowanie: Ivellios

Notka: Basajaunak istnieją również w mitologii aragońskiej ludów zamieszkujących doliny Tena, Ansó i Broto i nazywani są tam Basajarau, Bonjarau oraz Bosnerau.